Stasniław LEM to najwybitniejszy przedstawiciel polskiej fantastyki i jeden z najpoczytniejszych pisarzy science-fiction na świecie, autora m. in. „Cyberiady”, „Solaris” czy „Bajek robotów”. W 2021 roku przypada 100. rocznica urodzin pisarza. „W swoich rozważaniach nad kondycją współczesnego człowieka, skutkami postępu technicznego i cywilizacyjnego dostrzegał wiele zagadnień fundamentalnych dla kultury i myśli współczesnej. Przestrzegał przed negatywnymi skutkami technicznego rozwoju cywilizacji, a jego prace teoretyczne i prognozy futurologiczne mają znaczący wpływ na definiowanie miejsca ludzkości we wszechświecie i prognozowanie jej losu” – głosi tekst uchwały.
Cyprian Kamil NORWID (200. rocznica urodzin) to wybitny poeta, dramatopisarz, prozaik i myśliciel, a także artysta sztuk pięknych. W twórczości swej Norwid odwoływał się do narodowej i ogólno-europejskiej tradycji, a zarazem był odważnym nowatorem. „Twórczy wkład Norwida w nowoczesną polską literaturę, a szerzej w polską kulturę, jest ogromny, na wielu polach decydujący. W uznaniu zasług dla polskiej sztuki, dla polskiego życia umysłowego i polskiej kultury, w dwustulecie jego urodzin, Sejm Rzeczypospolitej ogłasza rok 2021 Rokiem Cypriana Norwida”.
Krzysztof Kamil BACZYŃSKI to jeden z najwybitniejszych przedstawicieli poetów pokolenia Kolumbów. „W uznaniu zasług Krzysztofa Kamila Baczyńskiego dla polskiej sztuki, dla polskiej niepodległości i polskiej kultury, w stulecie jego urodzin, Sejm Rzeczypospolitej ogłasza rok 2021 Rokiem Krzysztofa Kamila Baczyńskiego. Jednocześnie Sejm Rzeczypospolitej oddaje hołd innym przedstawicielom poetów pokolenia Kolumbów poległym w trakcie okupacji niemieckiej – Tadeuszowi Gajcemu, Janowi Romockiemu, Zdzisławowi Stroińskiemu, Józefowi Szczepańskiemu i Andrzejowi Trzebińskiemu” – podkreślono w tekście dokumentu. W 2021 r. przypada 100. rocznica urodzin poety.
Tadeusz RÓŻEWICZ to wybitny polski poeta, dramaturg, prozaik i scenarzysta, głęboko związany z losem pokolenia wojennego, baczny obserwator życia codziennego, społecznego i politycznego. W 2021 r. przypada 100. rocznica jego urodzin. „Filozoficzna i egzystencjalna głębia obecna w twórczości Różewicza ma charakter uniwersalny, dzięki czemu nie tylko trafia do odbiorców z całego świata, ale jeszcze długo będzie oddziaływać na współczesną literaturę polską” – napisano w dokumencie.
Izba uczciła pamięć kardynała Stefana WYSZYŃSKIEGO. W 2021 r. przypada 40. rocznica śmierci, a także 120. urodzin duchownego. W uchwale zwrócono uwagę, że kard. Wyszyński był głosicielem uniwersalnych wartości chrześcijańskich i mężem stanu. Występował w imieniu Ojczyzny, domagając się od komunistycznych władz poszanowania wolności religijnej i broniąc polskiej kultury. W tekście przypomniano, że kard. Wyszyński podkreślał konieczność zrozumienia znaczenia wolności Narodu, która dla każdego obywatela winna być wielkim dobrem i rzeczywistą własnością.
Sejm przyjął też uchwałę ustanawiającą 2021 Rokiem KONSTYTUCJI 3 Maja. Uchwalony w 1791 r. przez Sejm Królestwa Polskiego i Wielkiego Księstwa Litewskiego akt wprowadził trójpodział władzy, niósł gwarancje swobód obywatelskich, tradycje chrześcijańskie, tolerancję i wartości Oświecenia. Jako pierwsza w Europie i druga na świecie Ustawa Rządowa stanowiła dowód głębokiego patriotyzmu oraz zrozumienia spraw obywatelskich i społecznych.
Źródło: sejm.gov.pl
***
Uhonorowani zostali: św. Jan Paweł II, hetman Stanisław Żółkiewski, Roman Ingarden
i Leopold Tyrmand.
2020 rok będzie także rokiem Bitwy Warszawskiej 1920 roku i Zaślubin Polski z morzem
w Pucku w jej 100. rocznicę.
Św. Jana Pawła II – 18 maja 2020 r. będziemy obchodzić stulecie urodzin Karola Wojtyły, naszego wielkiego rodaka zasłużonego w walce o wyzwolenie Polski spod jarzma komunizmu. „Życiową misją papieża była walka o godność i szacunek każdej istoty ludzkiej, czemu wielokrotnie dawał wyraz w swoich encyklikach. Nazywany „papieżem pielgrzymem”, odbył 104 podróże duszpasterskie do każdego zakątka świata. W swoich homiliach otwarcie krytykował kapitalistyczny wyzysk człowieka przez człowieka, apelował o pokój i braterstwo”.
*
Hetman Stanisław Żółkiewski, wybitny wódz w dziejach oręża polskiego, pełniący szereg najważniejszych urzędów I Rzeczypospolitej: sekretarz królewski, hetman polny koronny, kasztelan lwowski, wojewoda kijowski, a w końcu hetman wielki koronny i kanclerz wielki koronny. „Stanisław Żółkiewski brał udział we wszystkich wojnach toczonych przez Rzeczpospolitą w drugiej połowie XVI wieku i początkach XVII wieku. Najpierw walczył u boku doświadczonego wodza i kanclerza Jana Zamoyskiego, uczestniczył w wyprawach przeciw Habsburgom i Moskwie, na Mołdawię i Wołoszczyznę, później zwyciężał, dowodząc samodzielnie w wielu kampaniach przeciwko Rosji, Szwecji, Kozakom, Turcji i Tatarom”
*
Leopold Tyrmand – wybitny pisarz, dziennikarz i publicysta. W tym samym roku minie 35. rocznica Jego śmierci. Sejm Rzeczypospolitej Polskiej, w uznaniu wielkich zasług Artysty, postanawia oddać Mu hołd” – brzmią słowa uchwały. W dokumencie posłowie podkreślili również, że autor głośnej powieści „Zły” i bezkompromisowego „Dziennika 1954”, był jednym z najbardziej nieszablonowych twórców polskiej literatury drugiej połowy XX wieku. W najtrudniejszych czasach wykazywał się odwagą i niezależnością intelektualną. W połowie lat 60. zdecydował się na emigrację. Również tam – za oceanem – pozostał aktywny. Celnie i błyskotliwie analizował system, który zniewalał Europę Środkową i Wschodnią. W pamflecie „Cywilizacja komunizmu” uznał go za najgorszą plagę, jaka spotkała ludzkość.
*
Roman Ingarden – jeden z najwybitniejszych polskich filozofów, który pozostawił po sobie imponujący dorobek: książki, artykuły, przekłady, archiwum rękopisów. Obejmowały one szeroki zakres tematyczny. Od filozofii literatury, przez estetykę, teorię poznania, po ontologię. W 2020 r. przypada 50. rocznica śmierci Romana Ingardena. „Na szczególne podkreślenie zasługuje Jego bezkompromisowość intelektualna. Podczas okupacji niemieckiej napisał swoje sztandarowe dzieło „Spór o istnienie świata”. W 1950 r. za krytyczny stosunek do marksizmu został pozbawiany prawa do wykładania na macierzystym Uniwersytecie Jagiellońskim i publikowania prac o tematyce fenomenologicznej. Ten czas wykorzystał m.in. na dokonanie wzorcowego przekładu „Krytyki czystego rozumu” Immanuela Kanta. Choć sam był racjonalistą, przez lata korespondował z Edytą Stein, a wśród jego uczniów znaleźli się Karol Wojtyła czy Józef Tischner” – napisano w dokumencie.
*
Bitwa Warszawska 1920r., decydujące starcie wojny polsko-bolszewickiej. „Bohaterskie Wojsko Polskie na czele z Marszałkiem Józefem Piłsudskim, wspieranym m.in. przez szefa sztabu generalnego – generała Tadeusza Jordan-Rozwadowskiego, obroniło niepodległość Polski. Zwycięstwo przekreśliło też plany rozszerzenia rewolucji bolszewickiej na Europę Zachodnią”
*
100 rocznica Zaślubin Polski z morzem w Pucku. Ma to związek z przypadającą dokładnie 10 lutego setną rocznicą historycznych zaślubin Polski z morzem dokonanych w Pucku przez gen. Józefa Hallera. Generałowi towarzyszyła 20-osobowa delegacja Sejmu, przedstawiciele Rządu – w tym minister spraw wewnętrznych Stanisław Wojciechowski, wicepremier Wincenty Witos, wojewoda pomorski Stefan Łaszewski, dyplomaci oraz licznie zgromadzeni mieszkańcy Pomorza, w tym Kaszubi. – „Teraz wolne przed nami światy i wolne kraje. Żeglarz Polski będzie mógł dzisiaj wszędzie dotrzeć pod znakiem Białego Orła, cały świat stoi mu otworem „- powiedział podczas tamtej uroczystości gen. Haller.
Opracowano na podstawie Internetu.
***
20 maja 2019 r. minie 100 lat od urodzin Gustawa HERLINGA – GRUDZIŃSKIEGO jednego z najważniejszych twórców polskiej literatury współczesnej. Był pisarzem, eseistą, krytykiem i dziennikarzem, większość życia spędził za granicą. Przez cały okres PRL był pisarzem wyklętym, jednym z tych, którzy zostali wyeliminowani z życia publicznego. Ze względów politycznych do 1988 roku nie drukowano w Polsce dzieł pisarza. Herling jest typem samotnika, pisarza, który nie włączył się w żaden nurt ani program literacki, pisze piękną polszczyzną i przeżywa w sposób niesłychanie osobisty sprawy swojej ojczyzny.
Na uwagę zasługują małe formy prozatorskie Grudzińskiego, zwłaszcza opowiadanie Wieża, które rozpoczęło w twórczości nurt metafizyczny, który wprost charakteryzuje jego pisarstwo.
Centralnym dziełem w dorobku Grudzińskiego jest Inny świat należący do literatury faktu. Autor opisał w nim swoje doświadczenie w sowieckim łagrze. Grudziński rozważa istotę człowieczeństwa, starając się zgłębić motywy kierujące ludźmi lub pojąć system wartości określających bycie człowiekiem. Inny ważny utwór to Dziennik pisany nocą – oryginalne zapiski, eseje i szkice tworzone przez pisarza od 1971 roku aż do śmierci.
Encyklopedyczny słownik szkolny – j. polski. Wrocław 2003
*
STANISŁAW MONIUSZKO
5 maja 2019 r. przypada 200. rocznica urodzin Stanisława MONIUSZKI wybitnego polskiego kompozytora, dyrygenta, organisty, pedagoga, dyrektora Teatru Wielkiego
w Warszawie. Uważany jest za ojca polskiej opery narodowej, był także ojcem dziesięciorga dzieci i skromnym, cieszącym się powszechną sympatią człowiekiem. Tworzył muzykę nacechowaną krajowym folklorem, która posiadając wplecione w swe kompozycje elementy o charakterze ludowym, oddaje znakomitą atmosferę czasów twórcy. Komponował również utwory o tematyce religijnej oraz pieśni, znane dzięki popularnemu Śpiewnikowi domowemu.
Dzieła najsłynniejsze Moniuszki to opery, wśród nich takie jak choćby „Halka” czy wreszcie „Straszny dwór”. Już za życia Moniuszko doczekał się sławy, w szczególności sława jego dotyczyła krajów słowiańskiego kręgu cywilizacyjnego. Moniuszko był osobowością artystyczną, która wpłynąwszy na kształt polskiej opery odmieniła jej kondycje. Zasługą Moniuszki jest twórczość zawierająca 20 oper i wielu operetek.
By dowieść tego wystarczy pewnie wspomnieć na przykład takie utwory jak „Ideał”, czy też „Nocleg w Apeninach”, ale i jest tu jego słynna „Loteria” oraz „Jawnuta”, „Nowy Don Quixote”, „Żółta szlafmyca”, „Woda cudowna”.
*
ANNA WALENTYNOWICZ
15 sierpnia 2019 r. przypada 90. rocznica urodzin Anny WALENTYNOWICZ wybitnej działaczki niepodległościowej Wolnych Związków Zawodowych i współtwórczyni Niezależnego Samorządnego Związku Zawodowego „Solidarność”. „Sejm w uznaniu zasług Anny Walentynowicz dla utworzenia wielkiego ruchu „Solidarności” i odzyskania przez Polskę niepodległości oraz składając hołd Jej niezłomnej postawie”.
***
100 lat NIEPODLEGŁOŚCI POLSKI
OJCOWIE NIEPODLEGŁOŚCI
Józef Klemens Piłsudski (1867- 1935) , twórca niepodległej Polski, polityk, naczelnik państwa, marszałek Polski. Od 1892 członek Polskiej Partii Socjalistycznej i jej przywódca
w kraju, twórca Organizacji Bojowej PPS i Polskiej Organizacji Wojskowej, kierownik Komisji Wojskowej i Tymczasowej Rady Stanu (1917), od 11 listopada 1918 naczelny wódz Armii Polskiej. W latach 1918-1922 naczelnik państwa, pierwszy marszałek Polski (1920). W zwycięskiej wojnie polsko – radzieckiej 1919 – 20 autor koncepcji i bezpośredni wódz decydującej bitwy warszawskiej (13-25 .08. 1920). W polityce wsch. Zwolennik federalistycznej koncepcji Polski ( z Litwą, Białorusią, Ukrainą), nawiązywał do idei Rzeczypospolitej przedrozbiorowej. Jako organizator odrodzonej Polski kierował się zasadą nadrzędności interesów państwa ; domagał się ograniczenia roli partii politycznych, przyczyniających się do niesprawnego funkcjonowania państwa, sprzeciwiał się tendencjom nacjonalistycznym budzącym konflikty narodowościowe, był zwolennikiem wzmocnienia władzy wykonawczej. W 1922-23 szef Sztabu Generalnego Wojska Polskiego, zrezygnował z tej funkcji po utworzeniu rządu Chjeno-Piasta W. Witosa. Osiadł w Sulejówku. W maju 1926 dokonał zbrojnego przewrotu wojskowego pod hasłem uzdrowienia stosunków społ.-polit. i gosp. kraju, zapoczątkowując okres rządów sanacji. Od 1926 minister spraw wojsk. i generalny inspektor Sił Zbrojnych. W 1926-28 i w 1930 premier. Rządy sprawował przy pomocy oddanych mu ludzi ze środowiska legionowego. Doprowadził do ograniczenia uprawnień parlamentu, następnie starał się, by uzyskali w nim większość jego zwolennicy, co doprowadziło do powstania opozycji parlamentarnej i walki Piłsudskiego z sejmem. Decydujące starcie nastąpiło w 1930 po zorganizowaniu przez Centrolew antyrządowych wieców. Wówczas Piłsudski polecił rozwiązać sejm i senat a przywódców opozycji uwięzić w Brześciu, a następnie postawić przed sądem( tzw. Proces brzeski 1931-32). W polityce zagranicznej kierowanej faktycznie przez Piłsudskiego, stosował tzw. teorię równowagi sprowadzoną do utrzymywania równorzędnych stosunków z ZSRR ( pakt o nieagresji 1932) i podobnych z Niemcami (1934). Piłsudski autorem Pism zbiorowych. W młodości, podczas prowadzenia działalności konspiracyjnej, znany pod pseudonimami Wiktor i Mieczysław. Wśród zwolenników Piłsudskiego, zwłaszcza z czasów służby w Legionach, używano jego przydomków – Komendant, Dziadek, Marszałek oraz Ziuk.
Ignacy Jan Paderewski ( 1860- 1941) pianista, światowej sławy wirtuoz, kompozytor, polityk, działacz społeczny i patriotyczny. W 1910 w 500 rocznicę bitwy pod Grunwaldem ufundował pomnik Grunwaldzki w Krakowie. W czasie I wojny światowej działał aktywnie na rzecz niepodległości Polski (m. in. pomoc w organizacji w USA ochotniczych polskich oddziałów wosk.) oraz społecznie ( założył z H. Sienkiewiczem w Szwajcarii Komitet Pomocy Polskim Ofiarom Wojny). W 1918 r. powrócił do kraju, w 1919-20 sprawował funkcje premiera i ministra spraw zagranicznych RP. Podpisał w imieniu Polski wersalski traktat pokojowy. Przedstawiciel Polski w Lidze Narodów. Współzałożyciel z W. Sikorskim w 1936 Frontu Morges ( nazwa pochodzi od miejscowości , w której mieszkał Paderewski w Szwajcarii ). W 1940 – 41 przewodniczący Rady Narodowej Rzeczpospolitej Polskiej w Paryżu i w Londynie. Zmarł w Nowym Jorku. Twórca opery Manru, Symfonii h-moll, Fantazji polskiej, utworów fortepianowych (Menuet G-dur, Krakowiak fantastyczny i in.); autor Pamiętników
Wincenty Witos (1874–1945) polski polityk, działacz ruchu ludowego, trzykrotny premier Rzeczypospolitej Polskiej. Od 1895 w Stronnictwie Ludowym, w latach 1908–1914 poseł do galicyjskiego Sejmu Krajowego, od 1909 do 1931 wójt Wierzchosławic. Poseł do austriackiej Rady Państwa (1911–1918), od 1914 w PSL ”Piast” (prezes ugrupowania w latach 1918–1931) i w Naczelnym Komitecie Narodowym, później w Lidze Narodowej (1917–1918), prezes Polskiej Komisji Likwidacyjnej. Od 1919 poseł na polski Sejm. Trzykrotnie sprawował funkcję premiera (od 24 lipca 1920 do 13 września 1921, od 28 maja 1923 do 14 grudnia 1923 i od 10 maja 1926 do 14 maja 1926), jego rząd został obalony w wyniku przewrotu majowego. W latach 1929–1930 jeden z przywódców Centrolewu. W 1930 aresztowany przez władze sanacyjne, osadzony w twierdzy brzeskiej, oskarżony w tzw. Procesie brzeskim o przygotowywanie zamachu stanu, skazany na 1,5 roku więzienia, udał się na emigrację do Czechosłowacji. Do kraju powrócił tuż przed wybuchem II wojny światowej, po jej rozpoczęciu internowany przez Niemców, odrzucił propozycję utworzenia rządu kolaboracyjnego. Po wojnie powołany na wiceprzewodniczącego Krajowej Rady Narodowej (nie podjął obowiązków), w 1945 prezes nowo powstałego Polskiego Stronnictwa Ludowego.
Ignacy Ewaryst Daszyński (1866 – 1936 ) – działacz socjalistyczny, polityk, publicysta.
W 1897 – 1918 poseł do parlamentu austriackiego, znakomity mówca. W 1912 -14 jeden
z głównych działaczy Komisji Skonfederowanych Stronnictw Niepodległościowych, popierał ideę J. Piłsudskiego udziału Polaków w wojnie z Rosją u boku Austro -Węgier. W 1918 premier i minister spraw zagranicznych Tymczasowego Rządu Ludowego Republiki Polskiej w Lublinie. Od 1919 jeden z gł. przywódców Polskiej Partii Socjalistycznej, członek jej władz naczelnych. Współzałożyciel (1922) i przewodniczący (1923- 36) Towarzystwa Uniwersytetów Robotniczych. W 1920-21 wicepremier w rządzie W. Witosa. W 1919 -30 poseł na sejm, w 1928 -30 marszałek sejmu. W czasie przewrotu majowego w 1926 poparł Józefa Piłsudskiego, później jednak przeszedł do opozycji, występując przeciw dyktatorskim rządom Piłsudskiego. W działalności konspiracyjnej i twórczości publicystycznej używał pseudonimów: Daszek, Żegota i Ignis.
Wojciech Korfanty (1873 – 1939 ) – polityk, polski przywódca narodowy Górnego Śląska, związany z chrześcijańską demokracją, publicysta. Miał znaczny wpływ na rozbudzenie polskiej świadomości narodowej na Śląsku. W 1903 – 18 poseł do parlamentu niemieckiego ( Reichstagu ) i sejmu Prus.
( Landtagu). W 1918 wystąpił w Reichstagu z postulatem włączenia do Polski Poznańskiego, Pomorza z Gdańskiem, Pol. Powiatów Prus Wschodnich, Śląska Górnego i Opolskiego. W 1918 – 19 członek Komisariatu Naczelnej Rady Ludowej w Poznaniu. W 1920 komisarz Polskiego Komitetu Plebiscytowego na Górnym Śląsku, autor korzystnego dla Polski odrzuconego projektu podziału obszaru plebiscytowego, tzw. linia Korfantego. Przywódca trzeciego powstania śląskiego. Od 1922 jeden z przywódców Polskiego Stronnictwa Chrześcijańskiej Demokracji. W 1919 – 30 poseł na sejm i jednocześnie w 1922-35 poseł do Sejmu Śląskiego w Katowicach. W 1923 pełnił krótko funkcję wicepremiera w rządzie W. Witosa. W 1928 – 30 stał na czele PSChD Górnego Śląska i klubu poselskiego. Przeciwnik J. Piłsudskiego. Uwięziony w Brześciu. Zwolniony po ponownym wybraniu do Sejmu Śląskiego. Zagrożony ponownym aresztowaniem w 1935 udał się na emigrację. Współinicjator Frontu Morges. W kwietniu 1939 powrócił do kraju, ponownie uwięziony, zmarł wkrótce po zwolnieniu.
Roman Stanisław Dmowski (1864 – 1939 ) polski polityk, mąż stanu, publicysta polityczny, minister spraw zagranicznych, W 1897 współtwórca Stronnictwa Narodowo Demokratycznego. Początkowo głosił hasła demokratyczne i niepodległościowe. Później uznając, że główne zagrożenie dla narodu polskiego stanowi polityka niemiecka dokonał rewizji swych poglądów i głosił konieczność współpracy z Rosją. W 1907 wybrany do II
(a po jej rozwiązaniu ) do III Dumy Państwowej; był przewodniczącym Koła Polskiego (ale w 1908 złożył mandat poselski). W czasie I wojny światowej zorganizował Komitet Narodowy Polski w Warszawie, po zajęciu Królestwa Polskiego przez wojska niemieckie
i austro-węg. przebywał w Rosji skąd udał się na Zachód. Od 1917 prezes Komitetu Narodowego Polski w Paryżu, uznanego przez Ententę za oficjalną reprezentację interesów Polski. W 1919 delegat Polski na konferencję pokojową w Paryżu, domagał się przyznania Polsce Pomorza Gdańskiego, Warmii i Mazur oraz Górnego Śląska ; w kwestii granicy wschodniej zwolennik przyłączenia ziem kresowych i szybkiego ich zasymilowania w celu uczynienia z Polski państwa jednolitym narodowo. Do kraju powrócił w 1920; został członkiem Rady Obrony Państwa ( zgłosił wniosek w sprawie odebrania J. Piłsudskiemu naczelnego dowództwa), organizował w Wielkopolsce Armię Ochotniczą. W 1923 minister spraw zagranicznych w rządzie W. Witosa. Po przewrocie majowym 1926 skupił się na działalności organizacyjnej, stawiając na tzw. młodych, założył Obóz Wielkiej Polski.
Miała to być ponadpartyjna organizacja masowa zdolna przeciwstawić się sanacji. Struktury jej jednak nawiązywały do wzorów faszystowskich. Po rozwiązaniu przez władze Dmochowski zajmował się pracą pisarską. Napisał m. in.: Myśli nowoczesnego Polaka, Niemcy, Rosja i kwestia polska, Polityka polska i odbudowa państwa, Świat powojenny i Polska.
Adamczyk-Szczecińska H. , Mańkowska A., Zalewska K. Słownik szkolny. Postacie historyczne.
Warszawa 1997
***
Patronem roku 2018 Zbigniew HERBERT
K A L E N D A R I U M
29 października 1924 – we Lwowie, w rodzinie dyrektora banku, urodził się
Zbigniew Herbert
1956 – debiutancki tomik Struna światła
1958 – początek licznych podróży po Europie
1962 – zbiór esejów Barbarzyńca w ogrodzie
1963 – nagroda Fundacji im. Kościelskich w Genewie
1965 – austriacka nagroda internetowa Nikolaus Lenau Preis
1969 – tom Napis
1970 -1971 – wykłady ( jako visiting professor ) na uniwersytecie w Los Angeles
1974 – Pan Cogito
1975 – podpisanie Memoriału 59, zawierającego protest przeciwko zmianom
w Konstytucji PRL, uzależniającym kraj od ZSRR
1981 – uczestnictwo w ruchu NSZZ „Solidarność”
1983 – Raport z oblężonego miasta i inne wiersze
1986 – wyjazd do Francji
1990 – Nagroda Jerozolimy
1991 – zbiór esejów Martwa natura z wędzidłem
1992 – powrót do kraju
1998 – Epilog burzy
28 lipca 1998 – śmierć pisarza w Warszawie.
Pisarze i poeci. Sławni Polacy. Poznań 2005.
Charakterystyka twórczości
28 lipca 2018 r. minie 20 lat od śmierci jednego z najwybitniejszych poetów polskich
i europejskich XX wieku. Zbigniew Herbert w epoce kryzysu wartości i głębokiego
zwątpienia zawsze stał po stronie zasad: w sztuce – kanonu piękna, hierarchii
i rzemiosła, w życiu – kodeksów etycznych, jasno rozróżniających pojęcia dobra i zła.
Był uosobieniem wierności, samemu sobie i słowu. Patriotyzm rozumiał jako miłość surową,
wymagającą solidarności z poniżonymi i cierpliwej pracy nad przywracaniem pojęciom
ich rzeczywistych znaczeń. Herbert wprowadził do polszczyzny wiele zdań „budujących naszą
tożsamość i wyobraźnię”, z których najważniejsze brzmi: „Bądź wierny Idź”.
Twórca cyklu poetyckiego „Pan Cogito”, eseista, dramatopisarz i autor słuchowisk.
W latach 80. był jednym z głównych poetów związanych z polską opozycją antykomunistyczną.Jego wiersze popularyzowali bardowie: Przemysław Gintrowski i Jacek Kaczmarski. Herbert żartobliwie nazywał sam siebie „tekściarzem Gintrowskiego”.
Na podstawie Internetu
***
Patronem roku 2017 Joseph CONRAD KORZENIOWSKI
K AL E N D A R I U M
1857 – Józef Teodor Konrad Nałęcz Korzeniowski przychodzi na świat w rodzinie
szlacheckiej, w Berdyczowie, na Kresach Wschodnich dawnej Rzeczypospolitej
1874 – opuszcza Polskę i zaciąga się jako marynarz na francuski statek
1886 – otrzymuje dyplom kapitański marynarki brytyjskiej oraz brytyjskie
obywatelstwo
1894 – porzuca pracę na morzu i poświęca się całkowicie pisarstwu
1897 – ukazuje się powieść Murzyn z załogi „Narcyza”
1900 – publikuje powieść Lord Jim
1904 – powstaje powieść Nostromo, uważana za najwybitniejsze dzieło Conrada
1924 – Joseph Conrad umiera na atak serca w Oswald w Anglii
Kot W. Poczet pisarzy i poetów świata… Poznań 2007.
Charakterystyka twórczości
Joseph Conrad jest zaliczany do grona najwybitniejszych powieściopisarzy XX wieku.
Tworzył w języku angielskim, pozostawił po sobie kilkanaście powieści i osiem tomów
opowiadań. Zasłynął jako pisarz morski i takie utwory, jak ’Murzyn z załogi „Narcyza”’
i „Tajfun”, są uważane za czołowe osiągnięcia literatury marynistycznej.
Nikt tak wspaniale, jak Conrad, nie potrafi pisać o zdradliwych urokach morza i o ciężkiej pracy marynarzy. Jednakże akcja większości utworów Conrada nie toczy się na wodzie.
Tłem dla nich są kraje Dalekiego Wschodu, także Afryka i Ameryka Łacińska, najczęściej
jednak Francja, Anglia i różne kraje Europy. Bohaterami jego książek są Anglicy, Francuzi,
Włosi, Niemcy, Polacy, Norwegowie, Hiszpanie, Holendrzy. Właśnie z tego względu można
Conrada nazwać pisarzem prawdziwie europejskim, bo podejmuje w swoich książkach tematy
ważne i typowe dla naszego kontynentu.
Conrad pisywał jednak również powieści polityczne, jak bardzo ceniona Nostromo,
Tajny agent czy W oczach Zachodu. Bardzo interesującym dziełem,zwłaszcza w kontekście najnowszych badań literaturoznawczych, jest Jądro ciemności, czyli powieść obnażająca wady kolonialnego świata Zachodu narzucającego czarnemu lądowi swoją hegemonię.
Centralnym motywem twórczości Conrada jest problem moralnej odpowiedzialności
i wierności samemu sobie. Pisarz poddaje intelektualnym rozważaniom zdradę, honor
czy obowiązek.
***
Patronem roku 2016
HENRYK SIENKIEWICZ
Uhonorowanie Henryka Sienkiewicza wiąże się z przypadającą w 2016 r.
170. rocznicą urodzin oraz 100. rocznica jego śmierci.
K A L E N D A R I U M
5 maja 1846 – urodził się Henryk Sienkiewicz w Woli Okrzejskiej na Podlasiu,
w zubożałej rodzinie szlacheckiej,
1866 – 1869 – studia w Szkole Głównej w Warszawie, najpierw na wydziale
medycznym (matka chciała, żeby został lekarzem), potem
historyczno – literackim
1872 – 1876 – praca w gazetach warszawskich
1876 – 1878 – podróż po Ameryce Północnej
1880 – powrót do Europy; ślub z Marią Szetkiewiczówną ; coroczne wyjazdy
z chorą na gruźlicę żoną do różnych uzdrowisk europejskich
1884 – powstaje Ogniem i mieczem
1885 – śmierć żony
1886 – powstaje Potop ; podróż do Konstantynopola, Aten, Neapolu, Rzymu
1888 – powstaje Pan Wołodyjowski ; podróż do Hiszpanii
1889 – otrzymawszy od nieznanego ofiarodawcy, podpisanego jako Michał
Wołodyjowski, sporą sumę pieniędzy, funduje stypendium
imienia zmarłej żony (korzystali z niego m. in. S. Wyspiański,
S. Przybyszewski, K. Przerwa- Tetmajer)
1890 – afrykańskie safari
1891 – powstaje pierwsza powieść współczesna Bez dogmatu
1895 – powstaje powieść współczesna Rodzina Połanieckich
1896 – powstaje Quo vadis
1900 – powstają Krzyżacy ; jubileusz pracy twórczej
1905 – Sienkiewicz otrzymuje Nagrodę Nobla ( pierwsza dla polskiego pisarza )
1911 – powstaje powieść dla młodzieży W pustyni i w puszczy
15 listopada 1916 – śmierć Sienkiewicza w Vevey w Szwajcarii
Pisarze i poeci. Sławni Polacy. Poznań 2005.
Charakterystyka twórczości
Henryk Sienkiewicz – jak głosi senacka uchwała – „w czasach zniewolenia pisał dla pokrzepienia serc, a jego książki zbłądziły pod strzechy”. Kolejne odcinki powieści publikowane w czasopismach gromadziły na wspólnej lekturze przedstawicieli wszystkich stanów, a wpływ języka Sienkiewicza na współczesną polszczyznę jest trudny do przecenienia.
„Był i jest ambasadorem polskości, m.in. za sprawą niosącej uniwersalne wartości powieści „Quo vadis”, która dziś, w chwili zderzenia cywilizacji, zyskuje dodatkowe, współczesne znaczenie” – napisano.
Chociaż hasło : „Bóg, Honor, Ojczyzna” powiewa na sztandarach naszych wojsk dopiero od 1941 r., to Sienkiewicz całą Trylogię opiera na tych filarach. Trylogia udowadniała, że jeśli człowiek nie ma w sercu Boga, to swój honor, jak Kmicic, szybko zagubi i jak Radziwiłł – ojczyznę sprzeda lub zdradzi.
Sienkiewicz potrafił połączyć plastykę, dynamikę i malarstwo ukazywanych scen z niezwykłą umiejętnością komponowania, które sprawiły, że stał się klasykiem literatury. Każdej z wykreowanych postaci potrafił nadać konkretny, jasny kształt. Czynił to tak, że postać stawała się niezwykle wyrazista. Szczególnie malarskie wydają się jego kompozycje przedstawione w bitwach. Choć potrafił dokonywać analiz postaci, to wolał przedstawiać je na sposób obrazów, jak malarz. Przedstawiał swych bohaterów w sposób wyrazisty. Kreował ich cechy, jak tembr głosu, dowcip, zachowanie, wygląd, które pamiętamy do dziś: Zagłoba, Michał Wołodyjowski, Longinus Podbipięta.
Dziś w Polsce wielu historyków literatury twierdzi, że trącący myszką język Sienkiewicza staje się barierą dla młodych odbiorców. Naszych pradziadów w jakimś stopniu języka polskiego uczyli proboszczowie, czytając i komentując Biblię. Jednak mówienia po polsku nauczyła ich Trylogia, którą czytali samodzielnie. Bowiem od 130 lat podręcznikiem języka polskiego była właśnie proza Sienkiewicza.
Oprac. na podstawie Gościa Niedzielnego i Internetu.
Twórczość
Nowele
- 1872 Humoreski z teki Worszyłły
- 1875 Stary sługa
- 1876 Hania
- 1877 Selim Mirza , Szkice węglem
- 1878 Komedia z pomyłek, Janko Muzykant
- 1879 Przez stepy
- 1880 Z pamiętnika poznańskiego nauczyciela, Niewola tatarska,
Za chlebem, Orso - 1881 W krainie złota, Latarnik
- 1882 Bartek Zwycięzca, Jamioł
- 1888 Ta trzecia
- 1889 Sachem, Wspomnienie z Maripozy
- 1992 Pójdźmy za Nim!
- 1897 Na jasnym brzegu
Powieści
- 1872 Na marne
- Trylogia:
- Ogniem i mieczem (1884)
- Potop (1886)
- Pan Wołodyjowski (1888)
- 1891 Bez dogmatu
- 1894 Rodzina Połanieckich
- 1896 Quo vadis
- 1900 Krzyżacy
- 1906 Na polu chwały
- 1910 Wiry
- 1912 W pustyni i w puszczy
- 1914 Legiony
Inne utwory
- 1880 Listy z podróży do Ameryki (reportaże)
- 1890 Listy z Afryki (reportaże)
- 1900 Zagłoba swatem (sztuka sceniczna)