Laureatem literacki Nagrody Nobla 2020
Louise Glück
Tegoroczna literacka Nagroda Nobla została przyznana amerykańskiej poetce Louise Glück
„za jej niepowtarzalny poetycki głos,
który z surowym pięknem czyni indywidualną egzystencję uniwersalną”.
77-letnia Glück jest 16. kobietą uhonorowaną literackim Noblem.
W Polsce nie ukazało się tłumaczenie żadnego z kilkunastu tomów wierszy Louise Glück.
Jej pojedyncze utwory były publikowane w prasie literackiej.
***
W grudniu 2019r. Olga Tokarczuk została laureatką Literackiej Nagrody Nobla za 2018 r.
W uzasadnieniu podkreślono, że laureatka została wyróżniona
za „narracyjną wyobraźnię, która z encyklopedyczną pasją pokazuje przekraczanie granic jako formę życia”.
Tokarczuk, z wykształcenia psycholożka, jest prozaiczką, poetką,eseistką i scenarzystką,
dwukrotną laureatką Nagrody Literackiej „NIKE” za powieści Bieguni i Księgi Jakubowe,
autorką m.in.: „Podróż ludzi Księgi”, „Prawiek i inne czasy”, „Gra na wielu bębenkach”,
„Prowadź swój pług przez kości umarłych”, „Księgi Jakubowe” oraz „Bieguni”,
za którą w 2018 r. otrzymała międzynarodową Nagrodę Bookera.
W bibliotece można wypożyczyć:
***
Rok 2018 bez Literackiej Nagrody Nobla.
Akademia Szwedzka poinformowała, że w roku 2018 nie zostanie przyznana Nagroda Nobla
w dziedzinie literatury. Powodem jest utrata autorytetu Akademii,
która chce w ten sposób odbudować zaufanie
nadwyrężone po ujawnieniu molestowania seksualnego w bliskim jej środowisku oraz o to,
że był źródłem przecieków. Śledztwo wykazało też, że w Akademii dochodziło do
konfliktów interesów przy przyznawaniu dotacji.
Literacka Nagroda Nobla jest przyznawana od 1901 r.
Dotychczas nie przyznano jej w latach 1914, 1918, 1935, 1940-1943.
Biblioteka w Szkole 2018, nr 6, s.3.
***
Laureatem literacki Nagrody Nobla 2017
KAZUO ISHIGURO
Kazuo Ishiguro jest pisarzem brytyjskim, ale urodził się w 1954 r. w Nagasaki
w Japonii. Kiedy miał 7 lat przeprowadził się wraz z rodziną do Wielkiej Brytanii.
Jak mówił w wielu wywiadach, emigracja miała ogromny wpływ na jego twórczość,
bo przez całe życie czuł się wykluczony, podobnie jak wielu bohaterów jego książek.
Akcja dwóch pierwszych powieści pisarza Pejzaż w kolorze sepii i Malarz świata ułudy,
rozgrywają się w Nagasaki po II wojnie światowej.
Sławę przyniosła mu kolejna powieść Okruchy dnia wydana w 1989 r.
Narratorem powieści jest Stevens, angielski kamerdyner, który w pewnym momencie
odkrywa, że cała jego egzystencja była w istocie jedynie namiastką prawdziwego życia.
Nakręcona w 1993 r. ekranizacja powieści, w reżyserii Jamesa Ivory`ego,
z Anthonym Hopkinsem w roli głównej przyniosła mu międzynarodowy rozgłos.
Ekranizacji doczekała się też powieść Nie opuszczaj mnie. Każda z opowiadanych
historii stawia przed czytelnikiem fundamentalne pytanie: co sprawia,
że człowiek dokonuje wyborów, których żałuje przez resztę życia ?
W Polsce ukazały się wszystkie powieści Ishiguro:
– Pejzaż w kolorze sepii,
– Malarz świata ułudy,
– Okruchy dnia,
– Niepocieszony,
– Kiedy byliśmy sierotami,
– Nie opuszczaj mnie
– i najnowszy Pogrzebany olbrzym,
– a także zbiór opowiadań Nokturny.
W bibliotece można wypożyczyć:
***
Laureatką Literackiej Nagrody Nobla 2015
SWIETŁANA ALEKSIJEWICZ
mistrzyni reportażu literackiego, białoruska dziennikarka
i pisarka
W swojej twórczości porusza temat pomijanej i wypieranej historii Rosji — radzieckiej interwencji w Afganistanie, katastrofy w Czarnobylu, udziału kobiet w II wojnie światowej czy życia codziennego po upadku komunizmu, samobójstw… Pisarka jest krytycznie nastawiona do polityki przywódcy Białorusi Aleksandra Łukaszenki, a jej prace nie są wydawane w tym kraju.
Do Nobla została zgłoszona za cykl utworów: „Krzyk Czarnobyla”. „Wojna nie ma w sobie nic z kobiety”, „Ołowiane żołnierzyki”, Zaczarowannyje smiertju” i „Poslednije swidietieli”.
W uzasadnieniu Akademia Szwedzka napisała, że Aleksijewicz otrzymała ją za „polifoniczne pisarstwo, pomnik cierpienia i odwagi w naszych czasach”. Według krytyków „Dagens Nyheter”, największego w Szwecji dziennika opinii, którzy postulowali od dawna, by docenić twórcę reportażu literackiego, Aleksijewicz jest mistrzynią tego gatunku.
Reportaż, po tylu latach starań, wchodzi na literackie salony, a książki Swietłany Aleksijewicz powinni czytać także politycy. Być może wówczas świat wyglądałby nieco inaczej..
Swietłana Aleksijewicz urodziła się w 1948 roku w Stanisławowie,
białoruska pisarka i dziennikarka narodowości białorusko-ukraińskiej,
tworząca w języku rosyjskim; autorka książek, filmów i sztuk teatralnych.
Potem przeniosła się z rodziną na Białoruś. Pracowała jako nauczycielka,
dziennikarka i wychowawczyni w internacie.
***
Laureatem literackiej Nagrody Nobla 2014
Patrick Modiano
francuski powieściopisarz, autor ponad 30 książek, znany w Polsce
z takich powieści jak „Nawroty nocy”, „Ulica ciemnych sklepików”,
„Zagubiona dzielnica”.
„Za sztukę pamięci i dzieła, w których uchwycił najbardziej niepojęte ludzkie losy
i odkrywał świat czasu okupacji” – tak Szwedzka Akademia uzasadniła swój wybór, dodając, że Modiano w swej twórczości porusza tematy pamięci, zapomnienia, tożsamości i winy.
W jego powieściach często pojawia się Paryż.
Książka „Ulica ciemnych sklepików” opowiada o czasach wojny i okupacji, za którą autor dostał Nagrodę Goncourtów. „Zagubiona dzielnica” ma wątek kryminalny, „Przejechał cyrk” jest pełną tajemnic powieścią.
„Katarzynka” to z kolei książka dla dzieci, nieco starszych, z rysunkami Jeana-Jacquesa Sempego, tego od Mikołajka. To opowieść o dorosłej kobiecie, która wspomina dzieciństwo w Paryżu.
Życie
Patric Modiano urodził się 30 lipca 1945 r, w Boulogne-Billancourt na przedmieściach Paryża. Jego ojciec był biznesmenem, pochodził z rodziny włoskich żydów,
a matka była belgijską aktorką. Rodzice żyli osobno, zajęci swoimi sprawami. Początkowo Patricka i młodszego o dwa lata brata wychowywali dziadkowie, później zaprzyjaźniona rodzina. Śmierć brata w wieku 10 lat bardzo przygnębiła Patricka. Ostatecznie rodzice rozwiedli się. Ich nieobecność i samotność, której głęboko doświadczył znalazły swój wyraz w twórczości noblisty.
Modiano żadnych studiów nie skończył, chociaż zapisał się na Sorbonę na filologię francuską – głównie dlatego by uniknąć służby wojskowej. W świat literatury wprowadził go nauczyciel geometrii, a jednocześnie głośny francuski pisarz, przyjaciel matki – Raymond Queneau.
Patrick Modiano obecnie mieszka z żoną w Paryżu.
Twórczość
Modiano to pisarz we Francji lubiany i chętnie czytany. Historie opowiadane
w twórczości to często obsesyjne poszukiwanie śladów po ludziach zaginionych podczas wojny lub zaraz po niej, z którymi nie wiadomo co się stało – czy są ofiarami, czy gdzieś wyjechali, a może uciekli.
Jako pisarz zadebiutował w 1968r.,w wieku 23 lat, powieścią „La Place de l’ toile„, za którą otrzymał dwie nagrody. Wokół pierwszej powieści, w której głównym bohaterem uczynił SS-mana , zrodziły się kontrowersje w związku z wątkami obnażającymi antysemityzm. Od tego czasu całe życie poświęcił pisaniu.
Wydaje powieść średnio raz na dwa lata, pisze scenariusze filmowe, nie stroni od literatury dla dzieci, takiej jak Katarzynka, mikropowieść o relacjach z tatą dziewczynki mieszkającej w Paryżu. Dzieje bohaterów opisywane są przez narratora z wielką dokładnością, porównywaną do śledztwa. W większości powieści Modiano przewija się wątek detektywistyczny oraz poszukiwania tożsamości własnej i otoczenia.
Znany jest w Polsce z takich powieści, jak: Nawroty nocy, Willa Triste, Ulica ciemnych sklepików, Zagubiona dzielnica, Katarzynka, Przyjechał cyrk. Książki Modiano zostały przetłumaczone na 36 języków. W 1972 roku otrzymał nagrodę Akademii Francuskiej za powieść „Les Boulevards de ceinture”. W 1978 roku Nagrodę Goncourtów – za powieść „Ulica Ciemnych Sklepików” .
Opracowano na podstawie Internetu
***
ALICE MUNRO – LITERACKA NAGRODA NOBLA 2013
Kanadyjska pisarka, autorka znakomitych krótkich nowelek
i opowiadań, porównywana do Czechowa i Tołstoja.
Urodziła się 10 lipca 1931r. jako Alice Ann Laidlaw w Wingham w prowincji Ontario w rodzinie o szkocko-irlandzkich korzeniach.
Jej ojciec był właścicielem fermy zwierząt futerkowych (upadłej w czasach II wojny światowej), a matka nauczycielką. Poważna choroba matki spowodowała, że Alice musiała przejąć obowiązki domowe.
Alice zaczęła studiować filologię angielską i dziennikarstwo, jednocześnie dorabiając jako kelnerka, bibliotekarka i zbieraczka tytoniu. W 1951 r. porzuciła studia i wraz z mężem przeniosła się do Kolumbii Brytyjskiej, gdzie w uniwersyteckim mieście Victoria otworzyli działającą do dziś sieć księgarni Munro`sBooks.
W latach 70, wieku 43 lat, powróciła z drugim mężem do rodzinnego Wingham, gdzie rozwinęła karierę pisarską. Obecnie mieszka w miasteczku Clinton. Wykładała gościnnie w wielu kanadyjskich uczelniach.
W listopadzie 2012r. po wydaniu zbioru opowiadań Drugie życie ogłosiła, że przechodzi na literacką emeryturę. Jako powód podawała wyczerpanie twórcze i zrealizowanie artystycznych celów.
Twórczość
Alice Munro opisuje historie „ małych ludzi i wielkich emocji” – tak uzasadniła Akademia Szwedzka swój tegoroczny werdykt. Jej opowiadania poruszają problemy relacji międzyludzkich w codziennym życiu, moralne wybory oraz cierpienia wynikające z miłości, zazdrości, rywalizacji, nienawiści. Tło tych wydarzeń jest zawsze podobne. Często są to opisy krajobrazów z rodzinnych stron Również akcja większości jej prozy rozgrywa się w okolicach Vancouver i w stanie Ontario, a bohaterkami są najczęściej kobiety, często młode żony, które pragną wyrwać się z prowincji do wielkiego świata i muszą walczyć
o społeczną akceptację. Co ciekawe, u feministki Munro trudno doszukać się wielu negatywnych męskich postaci. O uczuciach autorka pisze bez sentymentu, bez histerii, z dystansem, używając wyważonych słów. Często wchodzi
w relacje matka – córka, nawiązując do własnych przeżyć.
Cechą opowiadań Munro jest powtarzalność miejsc i wątków, którym towarzyszy rozrzucona retrospektywna narracja, z jednej strony dziecięca ,
z drugiej – osoby dorosłej , okraszona epicką ironią. To, co było ważne, staje się z perspektywy czasu już nieistotne i przez to zaskakujące dla bohaterów.
Utwory A. Munro
Munro zadebiutowała zbiorem Taniec szczęśliwych cieni w 1968 r., otrzymała za niego nagrodę gubernatora generalnego Kanady. Jej książki przetłumaczono na ponad 20 języków. W Polsce ukazało się dotąd dziewięć książek Munro nakładem Wydawnictwa Literackiego W.A.B. oraz wydawnictwa Dwie Siostry. Są to :
- Uciekinierka
- Kocha, lubi, szanuje…
- Zbyt wiele szczęścia
- Widok z Castle Rock,
- Za kogo ty się uważasz,
- Taniec szczęśliwych cieni
- Drogie życie,
- Przyjaciółka z młodości,
- Miłość dobrej kobiety
Kolejne tomy opowiadań: Księżyc Jowisza i Odcienie miłości trafią wkrótce na polski rynek.